Zbiorniki toroidalne w instalacji LPG
Wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej oraz wagą, jaka przykładamy do zmian klimatycznych i zanieczyszczenia powietrza coraz większym zainteresowaniem cieszą się rozwiązania, które są przyjazne dla środowiska naturalnego. Najnowszymi trendami jest korzystanie z napędów hybrydowych i wciąż niedoskonałych pojazdów elektrycznych. Choć może się to przyczynić do poprawy sytuacji warto pamiętać, że powszechnie dostępne jest paliwo, które jest niemal równie proekologiczne, a przy tym nie wymaga znacznych inwestycji ani w infrastrukturę, ani kupna nowych pojazdów. Mowa tu oczywiście o auto-gazie LPG, dostępnym od dawna i zapewniającym czyste spalanie przy niewielkich nakładach na zakup i montaż instalacji gazowej. Korzystanie z gazu płynnego jest w pełni bezpieczne, a dostępne zbiorniki można dopasować do każdego rodzaju auta i ilości dostępnej w nim przestrzeni. Przyjrzymy się bliżej instalacjom LPG i zobaczmy, jakie systemy oraz zbiorniki można w nich zastosować.
Instalacje LPG montowane w pojazdach
Montaż instalacji LPG jest jednym z najlepszych sposobów zmniejszenia kosztów eksploatacji pojazdów z silnikami benzynowymi. Zasilanie auta czy samojezdnej maszyny gazem przekłada się na znaczne oszczędności zwłaszcza przy większych przebiegach. Wielką zaletą jest to, że gaz nie wpływa na pogorszenie parametrów wytrzymałościowych silnika, ani na jego osiągi. Przy utrzymywaniu samochodu w odpowiednim stanie technicznym i regularnym serwisowaniu zarówno instalacji gazowej, jak i pozostałych podzespołów nie pojawiają się problemy z dodatkowymi awariami. Ważny jest jednak profesjonalny montaż niezbędnych urządzeń i ich właściwy dobór.
Na rynku można znaleźć instalacje LPG przeznaczone do aut różnych typów. Wśród najczęściej montowanych znajdują się układy z sekwencyjnym wtryskiem gazu, tzw. IV generacji, a także systemy korzystające z bezpośredniego wtrysku gazu w fazie ciekłej, tj. V generacji. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z nieco bardziej rozbudowaną instalacją, w skład której wchodzi także tzw. reduktor, czyli urządzenie, które pozwala na zmianę stanu skupienia gazu z ciekłego na lotny. W drugim wykorzystuje się gaz w stanie ciekłym, podawany przez oryginalne wtryskiwacze benzyny zamontowane w pojeździe. Gaz rozpręża się dopiero, trafiając do kolektora dolotowego, skąd jest kierowany do komory spalania. Instalacje V generacji są przeznaczone do pojazdów wyposażonych w EOBD (European On Board Diagnostic), czyli układ odpowiadający za monitorowanie stanu silnika i wykrywanie jego usterek, a także kontrolowanie emisji spalin.
Mimo zmian dotyczących budowy i działania instalacji gazowej, komfortu jej obsługi oraz uzyskiwanej efektywności stałym i niezbędnym elementem każdego układu tego typu pozostaje zbiornik, który umożliwia tankowanie, a także przechowywanie skroplonego gazu. Zbiornik musi być przytwierdzony na stałe, a w przypadku pojazdów dopuszczonych do ruchu musi gwarantować odpowiednią szczelność oraz wytrzymałość na uderzenia i uszkodzenia mechaniczne. Powszechnie dostępne są dwa rodzaje zbiorników: walcowe i toroidalne. Mogą one być przeznaczone do montażu w instalacjach tradycyjnych (od I do IV generacji) i posiadać pojedynczy króciec przyłączeniowy albo do nowoczesnych układów V generacji wymagającej dwóch króćców.
Charakterystyka zbiorników toroidalnych
Zbiorniki montowane w samochodowych instalacjach LPG mogą mieć kształt walca, przypominając te, których używa się do przechowywania gazu opałowego albo torusa, czyli bryły przypominającej nieco napełnioną powietrzem dętkę albo obwarzanek. Zarówno zbiorniki walcowe, jak i toroidalne muszą spełniać te same wymagania. Dotyczą one zarówno producenta, który jest zobowiązany do używania materiałów zgodnych z normą PN-EN 10120, czyli stali P245NB albo P310NB tłoczonej na zimno, jak i użytkownika, który musi pamiętać, że zbiorniki podlegają dozorowi technicznemu. Zbiorniki dopuszczone do użytku w pojazdach posiadają odpowiednią homologację, są też badane przez producenta. Po 10 latach eksploatacji każdy zbiornik musi być poddany badaniu przez inspektora Transportowego Dozoru Technicznego, w ramach którego weryfikowana jest szczelność i wytrzymałość urządzenia. Niedopuszczalne są jakiekolwiek ingerencje w konstrukcję zbiornika czy uszkodzenia powłoki zewnętrznej, np. ślady korozji.
Typ zbiornika związany z jego kształtem wpływa na wiele kwestii łączących się z montażem i późniejszą eksploatacją. Zbiorniki walcowe mają większą pojemność niż mniejsze zbiorniki toroidalne. Oznacza to różnice w zasięgu pojazdu, a zarazem inną częstotliwość tankowania. Choć zbiornik walcowy daje możliwość pokonania dłuższego dystansu, to jego rozmiary sprawiają, że zajmuje on sporą ilość miejsca. Z konieczności zbiorniki tego rodzaju są więc instalowane w samochodowych bagażnikach czy w częściach przeznaczonych do przewozu ładunku z zachowaniem wymogów bezpieczeństwa. Zbiornik toroidalny najczęściej bez problemów mieści się we wnęce przeznaczonej na koło zapasowe, co sprawia, że nie zmniejsza możliwości transportowych. Takie rozwiązanie jest też wygodniejsze, ponieważ zbiornik nie jest narażony na uszkodzenia czy bezpośredni kontakt z przewożonymi przedmiotami. W większości przypadków łatwiej też odpowiednio go zamocować.
Zbiorniki toroidalne są produkowane w kilku odmianach. Poza zbiornikami wewnętrznymi, przeznaczonymi do montażu we wnęce znajdującej się w bagażniku są oferowane zbiorniki instalowane pionowo oraz podwieszane. Dostępne są zbiorniki zewnętrzne, również w wersjach podwieszanych. Producenci toroidalnych zbiorników LPG oferują je w wielu rozmiarach i pojemnościach, dzięki czemu nie ma problemów z dopasowaniem do auta każdej wielkości od sporych dostawczaków aż po niewielkie autka miejskie.
Jednym z kluczowych wymogów dotyczących montażu zbiornika jest zabezpieczenie go przed niekontrolowanym przemieszczeniem się. Jest to bardzo ważne, ponieważ na napełniony zbiornik w razie kolizji działa ogromne przyspieszenie, które mogłoby spowodować jego wyrwanie. Oznaczałoby to, że zbiornik stanie się poważnym zagrożeniem dla osób korzystających z pojazdu, a nawet znajdujących się w pobliżu. By wyeliminować to ryzyko, do zakładania zbiorników stosuje się specjalne obejmy, wzmocnienia oraz wytrzymałe śruby o dużej średnicy.
Zbiorniki toroidalne to optymalny wybór do pojazdów, w których priorytetem jest zachowanie zdolności przewozu bagażu lub ładunku. Dobrze zamocowany zbiornik wyposażony w wielozawór odcinający wypływ gazu jest w pełni bezpieczny zarówno podczas normalnej eksploatacji, jak i w razie kolizji. Prawidłowo dobrana i założona instalacja LPG ze zbiornikiem toroidalnym nie wpływa również na walory estetyczne auta i pozwala na dowolne korzystanie z dostępnej przestrzeni.